Het zeer zeldzame boek Van Gogh 40 Photocollographies d’apres ses tableaux et dessins is gevonden in een huisbibliotheek in Sappemeer. Het is de eerste uitgave die verscheen over de kunstenaar. Het boek is uitgegeven door Librairie Kirchner in Amsterdam rond 1904. Het boek is bijzonder omdat het verscheen voordat Van Gogh (1853 – 1890) beroemd werd. De interesse in het werk van Van Gogh ontstond pas na zijn dood. De eerste tentoonstellingen in het buitenland vonden plaats in 1905 en 1906 in Berlijn, Hagen, Hamburg en Wenen. In Nederland was er een klein groepje kunstenaars dat interesse in Van Gogh had en in 1891 na zijn dood tentoonstellingen organiseerde.
Vanaf woensdag 21 december 2016 worden de veertig photocollographies in het Doe Museum in Veendam geëxposeerd. In de beschrijving van de tentoonstelling staat bij elk werk een foto van het originele schilderij of de tekening afgebeeld.
Een photocollographie wordt gemaakt met behulp van een gelatine plaat. Het is een traag drukproces waarbij 200 afdrukken wel een uur vergen. De techniek is geschikt voor kunstdrukken omdat schaduwpartijen goed worden weergegeven. Na 2000 afdrukken is de plaat versleten.
Turfschuit Drents Museum
In de uitgave is de Turfschuit opgenomen maar zonder boompje en hekje aan de horizon. De turfschuit die door Van Gogh geschilderd is in oktober en november van 1883 in het Drentse Nieuw Amsterdam is sinds 1997 eigendom van het Drents Museum in Assen. Dit schilderij is voor 1904 overgeschilderd, toen is het boompje verdwenen. Voor 1958 is het opnieuw gerestaureerd en staat het boompje er weer op. Onderzoek van het Van Gogh Museum in Amsterdam heeft geleerd dat het oorspronkelijke schilderij werkelijk een boompje had en het hekje is een latere toevoeging is.
Nettie Edzes
Het boek is van Annette Jeanne (Nettie) Edzes (1906-1995) geweest, zij was in de vorige eeuw bibliothecaresse in Hoogezand en bevriend met de houtgraveur Nico Bulder. Zij had interesse in beeldende kunst en in boeken en zo zal zij in het bezit zijn gekomen van deze uitgave. Dat het een bijzonder boek was ontdekte de huidige eigenaar van het Doe Museum in Veendam pas in december 2016 toen zij bezig waren met de voorbereiding van een tentoonstelling en veel kunstboeken ter hand namen. Nettie Edzes was een tante van Daniël Edzes mede-directeur van het Doe Museum.
Van Gogh mode
In 1903 begon de Van Gogh mode in Nederland. Die mode ontstond mede omdat schoonzus Jo van Gogh-Bonger de brieven die Vincent aan zijn broer had geschreven publiceerde. Veel van het werk in 40 Photocollographies d’apres ses tableaux et dessins is door haar beschikbaar gesteld maar onder de naam van haar toenmalige man Cohen Gosschalk.
Van Gogh Museum
Bij het onderzoek naar dit boek heeft het Van Gogh Museum in Amsterdam geholpen. In 2018 komt er een biografie over Jo van Gogh-Bonger uit. In dat boek zal staan dat kunstpedagoog Henk (H.P.) Bremmer(1871-1956) op 28 januari 1904 bij Jo komt om te vragen of zij werk beschikbaar wil stellen voor een uitgave bij Versluys. Zij stemde in en liet veertien werken fotograferen. Het boek uitgegeven door Versluys is vrijwel identiek aan de publicatie uitgegeven door Librairie Kirchner die in het bezit is van het Doe Museum. Het boek van Versluys ziet er echter anders uit. Het heeft een andere voorplaat, een zelfportret van Vincent en kan worden samengebonden met een lint. Het boek van het Doe Museum heeft als print op de voorkant Vier mensen op een bank, getekend in Den Haag in September 1882, nu eigendom van het Kröller-Müller Museum in Otterlo.
Compleet
Het boek van het Doe Museum dat is uitgegeven door Kirchner bevindt zich ook in de bibliotheek van de RKD, het Nederlands instituut voor kunstgeschiedenis, dat boek is echter incompleet de pagina’s 13 en 21 ontbreken. Het boek dat te zien is in Veendam is compleet.
